İslamiyet öncesinde Türklerde Ok ve Yay

İSLAM ÖNCESİ TÜRK VE TÜRKİ KABİLELERİNDE OKÇULUK
İslam öncesi Türk okçuluğu pek iyi belgelenmemiş olmasına rağmen, eski SSCB bilim adamları tarafından yapılmış arkeolojik kazılar birçok karanlık noktaya ışık tutmuştur. Diğer bilgi kaynakları eski resimler, kabartma ve heykellerdir. Gumilöv‘e (1999) göre Ermitaj Müzesi’ndeki heykeller koleksiyonu, Türk atlı okçusunu tipik bir tasviridir. Atların kuyruklarının düğümlenmiş olması, Osmanlılara kadar ulaşmış bir gelenektir. Bu figürlerin giyim ve kuşamları ile eyerlerinin tarzları, at üstünde yay ve ok kullanımına işaret etmektedir.

Türk okçuluğunun erken İslam dönemi hakkında, yarı Müslümanlaşmış Türklerin okçuluk becerilerini oldukça iyi anlatan 9. Yüzyıl Arapça metinleri mevcuttur. Atlı okçuların, özellikle hareketli hedefleri at üzerinden vurma kabiliyetleri ayrıntıları ile aktarılmıştı.

Bu döneme ilişkin en önemli kaynak ise “Dede Korkut Kitabı”dır. Bazen “Türk İlyadası” olarak da anılan bu kitap, destansı hikâyeler içermekte, 12. yüzyılda yazılmış olduğu tahmin edilmekle beraber kökleri yüzyıllar öncesine dayanmaktadır. Metnin dil karakteri haricinde, hikâyelerde tasvir edilen sosyal yaşam ve inançlar, yerleşmiş bir İslami yaşam tarzından çok bir geçiş dönemine işaret etmektedir.

HUNLARDA OK VE YAY

Hunların barışta ve savaşta kullandıkları en önemli araçlardan birisi Ok ve Yaydı. Savaş olmadığı zamanlarda yapılan avlanmalarda genellikle ok kullanılır. Ok atma eğitimine çocuk küçükken başlanırdı.

Mete Han derki: ''Öten okumu attığım yere ok atmayanların başı kesilecektir.'' Roma ve Bizans tarihçileri, on binlerce Peçenek atlısının düşmana ıslık çalan oklarını attıkları zaman güneşin kapandığını ve ortalığın karardığını; on binlerce okun çıkardığı korkunç sesten düşman askerlerinin korkarak kaçtıklarını kaydederler.

Yaylar,babadan oğla miras bırakılır; böylece Hun yay ustaları tarafından yapılan yaylar, 5-6 göbek sonraki torunlara kadar kalırdı. Viyana Semmering'de bulunan Hun yayının uzunluğu 140-160 cm. olup, en uzun yay olarak tanımlanmaktadır. Kırgızistan'ın Kenkol eyaletinde bulunan kemikle sertleştirilmiş bir yayın uzunluğu 105 cm. idi. Moğalistan'da bulunan 130-135, 120-130 uzunluğundaki Hun yaylarından da en kısa Hun yayının 1m. olduğu anlaşılmaktadır.

İSKİT OK VE YAYLARI
İskit okları ''küçük iki ve üç kanatlı'' olup, balistik özelliklerine göre başka halkların oklarından çok daha üstündü.

İskit yayları da öteki kavimlerin yaylarından farklı olup,'' İskit yayı'' adı ile tanınıyordu. Yay özel bir ağaçtan hazırlanırdı.