Ok Yapımı ve Ok'un Bölümleri

OK YAPIMI

Ecdadımız ok yapımında, 14. yüzyılda ve daha önce kayın, 15. yüzyılda ise kamış kullanmıştır. 16. yüzyıldan sonra ise çam ağacı kullanılır hale gelmiştir. Okların en iyisi genç çam ağaçlarından yapılırdı. Devlet-i Aliye'nin, çam ormanlarında yalnız körpe çam dalı kesmeye memur ettiği ''çamcı'' denilen hususi müfrezeleri vardı. Bunlar üçer parmak üçer parmak kalınlığında ve bir metre uzunluğundaki çamları keserek rutubetsiz bir yerde en az üç sene bekletirlerdi. Okların en iyisini yapmak için bu çamların yirmi sene, bunların daha mukavemetlisi ıkan ''Tımarlı" oklarını elde etmek için elli sene bekletmek gerekirdi. Bursa, Edirne ve İstanbul başta olmak üzere devletin büyük şehirlerinde ok yapımcına mahsus çarşılar meydana getirilmişti. Buralarda imal edilen oklar, daha sonra hususi sandıklarda fırınlara verilirdi. Belli zaman aralıklarıyla da soğuğa ve güneşe tutulan oklar, kullanıma hazırlanmış olurdu. Ordunun tek ihtiyacı Cebeci Ocağı tarafından karşılanırdı. 1511'de bu ocak tarafından 780.000 ok yaptırıldığı tespit edilmiştir.

OK BÖLÜMLERİ

Okun temren takılan ucuna "Ayak" denir. Ayağa takılan kısım demir veya pirinçten olursa "Temren", kemikten olursa "Soya" adını alır. Okun yay kirişine girecek olan kertikli ucu "Gez"dir. Okun kuyruk kısmına, düzgün uçmasını ve ayak üzerine düşmesini sağlamak amacıyla "Yele"ler takılmıştır. Bunlar kuş kanatlarından yapılırdı. Bu kanatlar; kuğu, karabatak, kaz ve kartal tüylerinden elde edilirdi. Devletin, bu tüyleri temin etmek için bile hususi teşekkülleri vardı. Topkapı Sarayı'nda Gülhane Hastanesi'nin yanında bulunan havuzlarda yelelik tüy elde etmek için kuğu yetiştirilirdi. Yarışmalarda kullanılacak okların yelelerinin hazırlanması da bir uzmanlık işiydi. Sağ kanattan alınan tüyler, sol kanattakilere göre daha çok tercih edilir ve ağırlıklarıda temrenin sekizde biri olurdu.

Okun boyu bölümlü olup, bu bölümler bazen 24 kısma ayrılır. Bu bölümlerin ilk 4 kısmına "Boğaz", 11.kısma "Göbek", boğazla göbek arasına "Göğüs", göbekten 17.kısma kadar "Baldır", baldırdan soya, yani 17. ve 24. kısımlar arasına "Ayak" denilir.